VÀNG DA DO TĂNG BILIRUBIN GIÁN TIẾP
Vàng da do tăng bilirubin gián tiếp là vấn đề thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh trong 2 tuần đầu đời và là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ phải nhập viện lại sau khi sinh. Khoảng 60% trẻ đủ tháng và 80% trẻ sinh non bị vàng da trong tuần đầu tiên sau sinh. Nguyên nhân do sự tăng cao bất thường nồng độ bilirubin gián tiếp trong máu, chất này chậm đào thải và ngấm vào tổ chức mỡ dưới da và mắt làm da có màu vàng, vàng mắt.
Trong hầu hết các trường hợp, vàng da thường là nhẹ, thoáng qua, tự giới hạn và khỏi mà không cần điều trị, gọi là vàng da sinh lý. Tuy nhiên, cần phải phân biệt với tình trạng vàng da nặng hơn gọi là vàng da bệnh lý. Việc không xác định và điều trị chậm trễ vàng da bệnh lý có thể dẫn đến bệnh não do bilirubin và các di chứng thần kinh liên quan.
Một số đặc điểm phân biệt vàng da sinh lý và bệnh lý
Đặc điểm | Vàng da sinh lý | Vàng da bệnh lý |
Thời điểm xuất hiện vàng da | Sau 24h tuổi | Vàng da xuất hiện sớm trong 24h đầu sau sinh |
Mức độ vàng da | Vàng da nhẹ, vùng mặt, cổ | Vàng da toàn thân |
Tốc độ vàng da | Tăng chậm | Tăng nhanh |
Các dấu hiệu bất thường khác | Không có | Có kèm những dấu hiệu như:Gan lách to, quấy khóc, li bì, co giật… |
Thời gian kéo dài vàng da | < 10 ngày sau sinh | Kéo dài > 14 ngày sau sinh |
Nồng độ Bilirubin trực tiếp trong máu | Không tăng | >10% bilirubin toàn phần |
Điều trị vàng da
Tiếp tục cho ăn sữa: quan trọng vì điều này sẽ thải bilirubin qua phân và nước tiểu
+ Chiếu đèn: là phương pháp điền trị thông thường nhất, và đa số trẻ chỉ cần chiếu đèn để điều trị vàng da
+ Thay máu: cần khi các phương pháp khác không hiệu quả, có dấu hiệu hoặc có nguy cơ cao tổn thương não
Phòng ngừa:
Phòng ngừa vàng da do bilirubin tăng cao là rất quan trọng để tránh các biến chứng nghiệm trọng, bao gồm:
+ Sàng lọc: các chuyên gia khuyến cáo rằng tất cả các trẻ sơ sinh nên kiểm tra nồng độ bilirubin trước khi xuất viện về nhà, bất kể độ tuổi. Điều này đặc biệt đúng với những trẻ bị vàng da trước 24 giờ tuổi, trong trường hợp đó cần phải xét nghiệm lại.
+ Theo dõi: Cha mẹ hoặc người chăm sóc trẻ theo dõi chặt chẽ nếu vàng da tăng dần. Vàng da tăng bilirubin máu thường dễ dàng ngăn ngừa và điều trị ban đầu; tuy nhiên, các biến chứng có thể nghiêm trọng và không thể hồi phục nếu điều trị bị trì hoãn.
+ Điều trị kịp thời: Trẻ sơ sinh có nồng độ bilirubin cao nên được điều trị ngay để giảm nồng độ bilirubin một cách an toàn và ngăn ngừa nguy cơ tổn thương não, không nên trì hoãn điều trị vì bất kì lý do gì.
Lưu ý: Tắm nắng ban mai không phải là phương pháp điều trị vàng da hiệu quả , mục đích của tắm nắng ban mai là để tăng tổng hợp Vitamin D cho trẻ.
